دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
اصلاح خطای دما و بارش در شبیهسازی مدلهای آب و هوایی
1
14
FA
اصغر
کامیار
دانش آموخته دکتری اقلیم شناسی، کارشناس سازمان هواشناسی کشور
asgharkhuzani@gmail.com
10.30488/ccr.2020.235942.1000
اصلاح خطا معمولاً برای خروجیهای مدل اقلیمی قبل از استفاده بعنوان ورودی مدلهای محیطی در مطالعات اثر تغییر اقلیم استفاده میشود. در این پژوهش ابتدا خروجی شش GCM ریزمقیاس نمایی شده با RcgCM4-4 در محدوده CORDEX جنوب آسیا با قدرت تفکیک افقی حدود 50 کیلومتر از سایت ESGF دریافت گردید. همچنین دادههای بارش، دمای بیشینه و دمای کمینه 41 ایستگاه همدید با نزدیکترین فاصله با یاختههای مدلها در محدود ایران از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس دقت خروجیهای یاختههای متناظر با ایستگاههای زمینی نسبت به دادههای مشاهداتی با روشهای همبستگی و انحراف معیار استاندار شده با استفاده از نمودار تیلور ارزیابی گردید. در ادامه خطای مدل با کمترین خطای آماری برای خروجیهای بارش با روش fitQmapRQUANT و برای خروجیهای دمای بیشینه و دمای کمینه با روش اصلاح خطای اسکن خطی تصحیح خطا شدند. نتایج نشان داد روشهای اصلاح خطای بکار رفته برای خروجیهای دما سبب کاهش خطای دادهها شده است. برای دمای بیشینه در اکثر ایستگاههای مطالعاتی کم برآوردی این متغیر مشاهده گردید. این کم برآوردی در فصول گرم سال بیشتر از فصول سرد سال است. خروجیهای ماهانه دمای کمینه مدل CCCma در مقایسه با دادههای ایستگاههای واقع در مناطق جنوبی ایران بیش برآوردی این متغیر را بویژه در فصول گرم سال از خود نشان دادند. این در حالی است که در اکثر ایستگاههای واقع در عرضهای جغرافیایی بالا برآوردی درست یا کم برآوردی این متغیر مشاهده شد. در حالی که برای خروجیهای بارش به سبب اختلاف زیاد بین دادههای مشاهداتی و مدل روش اصلاح خطا اثر بخش نبود. برای این متغیر مدل در شبیهسازی آن متأثر از بارشهای موسمی جنوب آسیا برآورد درستی از بارشهای جنوب ایران نداشته و شرایط بارش تابستانه را در این مناطق و حتی مناطق واقع در عرضهای بالاتر در خروجیهای هر شش مدل مورد بررسی از خود نشان داد.
RegCM4-4,اصلاح خطا,CORDEX,تغییر اقلیم
https://ccr.gu.ac.ir/article_109789.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109789_42497bd0d09e50bd3b22af69a0bf5a56.pdf
دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
واپایش تغییرات اقلیمی با تمرکز بر مخاطره خشکسالی با استفاده از فنآوری فضایی جهت مدیریت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی:حریم پوششی رودخانه کارون)
15
32
FA
یوسف
درویشی
استادیارگروه جغرافیا،دانشگاه پیام نور
rs.moha@yahoo.com
محمد
فدائیان
استادیار گروه زمین شناسی،دانشگاه پیام نور
phddarvishi@yahoo.com
رضا
سارلی
دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی ، گرایش تغییراقلیم، دانشگاه گلستان، گرگان.
b.gupnu@yahoo.com
10.30488/ccr.2020.235951.1001
با توجه به روند تغییرات اقلیم و کاهش بارندگی در دهه اخیر، خشکسالی به یک مشکل بزرگ در جهان و بالاخص در مناطق خشک و نیمه خشک از قبیل ایران تبدیل شده است. استفاده از تکنیک سنجش از دور و تصاویر ماهواره ای به عنوان یک ابزار مفید جهت پایش مکانی و زمانی خشکسالی مورد توجه محققین واقع شده است. اما استفاده از این تکنیک و نتایج حاصل از آن همچنان نیاز به ارزیابی و واسنجی برای مناطق مختلف دارد. هدف این پژوهش ارزیابی پوشش گیاهی و دمای سطح زمین جهت تحلیل دوره خشکسالی و ترسالی در حریم پوششی رودخانه کارون استان خوزستان با استفاده از تصاویر ماهواره مادیس سنجنده ترآ، دادههای بارش ایستگاههای سینوپتیک واقع در منطقه، شاخصهای سنجشازدوری همچون TCI,VCI,VHI بهمنظور آشکارسازی تغییرات رخداده در بازه زمانی17 ساله(مادیس) و 28 ساله (بارش، جهت صحت سنجی) میباشد. بدین منظور ابتدا با بررسی دادههای بارا نسنجی و سینوپتیک ایستگاههای موجود و با استفاده از مدل شاخص بارش استانداردشده(SPI) سه ماه MAY,JUN,APR بهعنوان نمونه انتخاب شد. در این مطالعه از تارنمای SearchEarthData تصاویر ماهوارهای با کد(MOD11A2,MOD13A3) از سال 2000 تا 2017 دریافت شده و روی آنها پیشپردازش و پردازشهای لازم همانند تصحیح هندسی و رادیومتریک انجامگرفته شده است، و سپس شاخصSPI با شاخصهای شرایط دمایی، شاخص وضعیت پوشش گیاهی و شاخص سلامت پوشش گیاهی بهصورت تلفیقی به کمک تصاویر ماهوارهMODIS سنجنده TERRA مورد مقایسه قرار گرفت. بدین ترتیب در مرحله بعد نتایج این مطالعه نشان داد تصاویرMODIS و شاخصهای ساختهشده دارای قابلیت لازم برای پایش خشکسالی میباشد.همچنین جهت پردازش اطلاعات گرانشی تغییرات سطح آبهای زیرزمینی از دادههای سنجنده GRACE MONTHLY MASS GRIDS_LAND بهره گرفته شد. نتایج این تحقیق میتواند گزینه مناسبی برای تصمیم گیران بهمنظور بررسی نظارت، بررسی و حلوفصل شرایط خشکسالی مؤثر باشد و ضرورت تعریف نمایهای را دوچندان کند.
خشکسالی هواشناسی,MODIS SPI,TCI,VCI,VHI GRACE
https://ccr.gu.ac.ir/article_109790.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109790_cdf614bb9a1fcacf287d51dc7bf7e5e3.pdf
دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
راهکارهای سازگاری با تغییرات اقلیمی در کنترل مصرف انرژی ساختمانها، با تمرکز بر بهره گیری از نفوذ هوا در اقلیم های مرطوب، نمونه موردی: شهرگرگان
33
55
FA
فائزه
خواجوی
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، گرگان، ایران
faeze.kh6990@gmail.com
محمد
فرخ زاد
استادیارگروه معماری، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
m.farrokhzad@gu.ac.ir
سیدعرفان
حسینی
عضو هیأتعلمی گروه عمران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان، ایران
erfan.hosseini@srbiau.ac.ir
10.30488/ccr.2020.235953.1002
پارامترهای هواشناسی مبنای طراحی صرفه جویی در مصرف انرژی ساختمانها و بهره برداری از سیستم های مکانیکی و تهویه هوا است. در دهههای اخیر، عناصر هواشناسی و اقلیمی دچار تغییرات عمدهای شده و برنامهریزی مدیریت مصرف انرژی در ساختمانها باید متأثر از دادههای جدید و تغییر یافته آب و هوایی باشد. با توجه به نیاز روزافزون افراد به مسکن و افزایش مصرف سوختهای فسیلی، نیاز به مسکن متناسب با اقلیم و ایجاد آسایش محیطی اهمیت یافته و بهکارگیری روشهای طراحی غیرفعال، از ارزانترین راهحلها جهت رسیدن به ساختمانهای کمانرژی است. این مطالعه در جهت شناخت پتانسیلهای تهویه طبیعی در گرگان برای تأمین سرمایش مجتمعهای مسکونی میباشد. راهکارهای استفاده از تهویه طبیعی در طراحی یک مجتمع مسکونی عبارتند از تراس، فضای ارتباطی عمودی ، تهویه مستقیم برای راهروها، تهویه عبوری داخلی، نحوه چیدمان واحدها برای دریافت مناسبترین تهویه. به منظور کنترل تأثیر راهکارها، میزان مصرف انرژی طی دوره گرم سال در قالب یک پروژه کاربردی شبیهسازی شد. در این پژوهش، یک الگو با تهویه مکانیکی و 4 الگودر 22حالت با بهرهگیری از تهویه طبیعی طراحی و از نظر مصرف انرژی با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تنها ساختمانی دارای صرفه جویی قابل توجه در انرژی است که نفوذ هوای زیادی از طریق فضاهای مشاع میانی واحدهای طبقات داشته باشد و هرچه موانع بیرونی و داخلی در هدایت هوا کاهش یابند، میزان مصرف انرژی نیز کاهش می یابد.
تهویه طبیعی,نفوذهوا,مصرف انرژی,ساختمان های مسکونی,اقلیم مرطوب
https://ccr.gu.ac.ir/article_109794.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109794_a435bc109f6617d2699152e75b7409d0.pdf
دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر ضریب استفاده از باند فرودگاه به روش FAA. مورد مطالعه: فرودگاه زاهدان
55
62
FA
محمد
خلیل نژاد
دانشجوی دکتری تخصصی آب و هواشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
kalilnejad@yahoo.com
رضا
برنا
دانشیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
bornareza@yahoo.com
منوچهر
فرج زاده
استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
farajzadeh@yahoo.com
10.30488/ccr.2020.235975.1003
در مقاله حاضر با استفاده از گلبادهای قطبی شانزده جهتی، ضریب استفاده از باند فعلی فرودگاه زاهدان (باند 35-17) در دو دوره آماری 2017-1991 و 2050-2020 و با در نظر گرفتن بادهای جانبی مجاز (13 نات در ساعت) به روش FAA محاسبه شد. در این راستا با بکارگیری نرمافزار SDSM و مدل CanESM<sub>2</sub> و بر اساس سه سناریوی RCp <sub>2.6</sub>، RCp <sub>4.5</sub> و RCp <sub>8.5</sub>، سمت و سرعت وزش باد ایستگاه زاهدان تا سال 2050 مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از نرم افزار WRPLOT گلبادهای شانزده جهتی روزانه برای دورههای آماری مزبور ترسیم گردید. نتایج نشان میدهد که ضریب استفاده از باند فعلی فرودگاه زاهدان در دوره 2017-1991 برابر با 02/95% است. همچنین پیشبینیها نشان میدهد که تا سال 2050، ضریب استفاده از باند فعلی این فرودگاه در دو سناریوی RCp <sub>2.6</sub> و RCp <sub>4.5</sub> بهترتیب با 99/2% و 01/3% افزایش مواجه شده و به بیش از 01/98% میرسد. در حالی که ضریب مزبور در RCp <sub>8.5</sub> با 8/1% کاهش مواجه شده و برابر با 22/93% میشود که از حداقل ضریب استفاده از باند (95%)، کمتر است. بنابراین بر اساس سناریو RCp <sub>8.5</sub> در فرودگاه زاهدان جهت تامین حداقل ضریب استفاده از باند، نیاز به احداث باند دیگری منطبق با جهت باد نائب غالب شناسایی شده در این سناریو (135 درجه) وجود دارد.
آب و هوا,تغییر اقلیم,باد,ضریب استفاده از باند پرواز,فرودگاه زاهدان
https://ccr.gu.ac.ir/article_109795.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109795_3c15aa59735ecd402bd23028c881c379.pdf
دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
واکاوی آماری - همدید تغییرپذیری آب و هواشناختی رژیم بارش غرب میانی ایران با تاکید بر رخداد خشکسالیهای شدید
63
82
FA
فرامرز
خوش اخلاق
دانشیار اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
fkhosh@ut.ac.ir
مصطفی
کریمی احمدآباد
0000-0001-7820-6728
استادیار اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mostafakarimi.a@ut.ac.ir
سید میثم
جاسمی
دانشآموخته کارشناسیارشد آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
s.maisam.jasemi@ut.ac.ir
سیف الله
کاکی
دانشآموخته کارشناسیارشد آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
seyf.kaki72@ut.ac.ir
10.30488/ccr.2020.235986.1004
یکی از پیامدهای تغییرات آبوهوایی، تغییرپذیری الگوهای جوی و افزایش رخداد خشکسالیها می باشد. خشکسالی یکی از مخاطرات طبیعی است که با شناخت ویژگیهای آن میتوان پیشبینی بهتری از این پدیده جهت کاهش اثرات زیانبار آن انجام داد. هدف این مطالعه پایش خشکسالیهای شدید و بسیار شدید و شناسایی الگوهای همدیدی مؤثر در رخداد آن در منطقه غرب میانی ایران است. بدین منظور دادههای میانگین روزانه بارش طی یک دوره آماری 26 ساله (اکتبر 1989 تا سپتامبر 2015) برای 16 ایستگاه همدیددر منطقه پژوهش، از سایت سازمان هواشناسی کشور دریافت شد. جهت شناسایی دورههای خشک و بررسی آماری خشکسالی از شاخص بارش استاندارد (SPI) استفاده گردید. محاسبۀ این شاخص برای مقیاسهای زمانی مختلف نشاندهنده فراوانی بالا و تداوم طولانی مدت خشکسالی به خصوص در بازه زمانی سالانه است. از لحاظ مکانی خشکسالیهای شدید و بسیار شدید از شمال به جنوب و از غرب به شرق منطقه افزایش داشته است. از این رو ایستگاههایی مانند همدان، دهلران، بروجرد و سرپل ذهاب به عنوان بحرانیترین مناطق در منطقه پژوهش شناسایی شدند. در واکاوی همدید یک الگوی پشته، یک الگوی ناوه و دو الگوی زناری در ایجاد خشکسالی منطقه مشخص شدند. الگوی پشته حاصل جابجایی کمربند پرارتفاع جنبحاره بویژه گسترش نصفالنهاری پرارتفاع جنوب عربستان است. در الگوی ناوه، ناوه تضعیف شده مدیترانه و عدم تطابق تراز میانی و زیرین جوّبه عنوان علت اصلی رخداد دورههای خشک در غرب میانی ایران ودر الگوی زناری نیز وزش بادهای غربی به شکل زناری و گذر این بادها از منطقه پژوهش علل ایجاد دورههای خشک شناخته شد.
خشکسالی شدید,شاخص بارش استاندارد,الگوهای همدید,غرب میانی ایران
https://ccr.gu.ac.ir/article_109797.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109797_f0996a1fee3f1fc1a9c7ba53d86e0c91.pdf
دانشگاه گلستان
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
2717-2066
1
1
2020
05
21
بررسی و تحلیل اثرات ناهنجاری دمای سطح دریای سیاه برتغییرات الگوی رخداد دما و بارش غرب و شمال غرب ایران
83
96
FA
ایمان
روستا
0000-0002-3694-6936
استادیار اقلیمشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران
irousta@yazd.ac.ir
مهدی
دوستکامیان
دکترای اقلیمشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
10.30488/ccr.2020.236061.1005
برهمکنش جو-اقیانوس به دلیل انتقال تکانه انرژی تأثیر به سزایی در سیستمهای جوی ایفا میکند. در این میان نوسانات سطح دریا اثرات متنوعی بر تغییرپذیری عناصر اقلیمی دارد. هدف از این مطالعه بررسی و تحلیل اثرات ناهنجاریهای دمای سطح دریای سیاه بر دما و بارش غرب و شمال غرب ایران است. برای این منظور دمای سطح آب پهنه آبی دریای سیاه () از سایت NCEP/NCAR اخذ شده است. بعد از استخراج <sup>1</sup>، آمار بارش روزانه دما و بارش 108 ایستگاه برای در پهنه غرب و شمال غرب کشور طی دوره آماری 1341 تا 1390 بهدستآمده. سپس به کمک ضریب همبستگی پیرسون رابطه دما و بارش شمال غرب با ناهنجاریهای مثبت و منفی دمای سطح دریای سیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ناهنجاریهای مثبت دمای سطح دریای سیاه بیشتر دمای غرب کشور را تحت تأثیر قرار داده است بهطوریکه ضریب تغییرات مکانی دما در زمان حاکمیت ناهنجاریهای منفی دریای سیاه بیشتر بوده است. این در حالی است که دمای شمال غرب کشور بیشتر با ناهنجاریهای منفی در ارتباط است. در مورد بارش وضعیت متفاوت است بهطوریکه بارش در پهنه غرب و شمال غرب بیشتر با ناهنجاریهای منفی دمای سطح دریای سیاه ارتباط دارد که در این میان استانهای غربی بیشتر تحت تأثیر قرار دارند. در زمان ناهنجاریهای مثبت تنها استانهای اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی آن هم بهطور ضعیفی تحت تأثیر ناهنجاریهای مثبت دمای سطح دریای سیاه میباشند.
دمای سطح دریای سیاه (SST ),دما و بارش ایران,ناهنجاری مثبت و منفی,غرب و شمال غرب
https://ccr.gu.ac.ir/article_109798.html
https://ccr.gu.ac.ir/article_109798_f6bcb04a41b7b6689eb6bca97ab39ca3.pdf