TY - JOUR ID - 164398 TI - بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی در چندک‌های حدی کمینه و بیشینه دما در ایران JO - پژوهش‌های تغییرات آب و هوایی JA - CCR LA - fa SN - AU - قربانی, خلیل AU - برارخان‌پور احمدی, صدیقه AD - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران AD - دانشجوی دکتری هواشناسی، کشاورزی گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 3 IS - 12 SP - 53 EP - 68 KW - کمینه و بیشینه دمای روزانه KW - رگرسیون چندک KW - رگرسیون خطی معمولی KW - روند KW - ایران DO - 10.30488/ccr.2023.375498.1107 N2 - تغییراقلیم به هرگونه تغییرات در شرایط آب و هوایی گفته می‌شود که در طول زمان اتفاق می‌افتد. این تغییرات ممکن است در میانگین سری داده‌ها دیده نشود بلکه در چندک‌هایی از سری با شدت‌های مختلف رخ دهد که بررسی آن توسط رگرسیون چندک امکان‌پذیر است. در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی بیشینه و کمینه دمای روزانه در فصل‌های مختلف در ایران، پس از برازش رگرسیون چندک بر روی 102 ایستگاه هواشناسی با دوره آماری 1395-1366 (1987-2016)، شیب روند در چندک‌های مختلف محاسبه و پس از مقایسه نتایج آن با نتایج رگرسیون خطی معمولی به صورت مکانی پهنه‌بندی شدند. نتایج نشان داد که مقادیر حدی کمینه و بیشینه دما در اغلب مناطق ایران دارای روند معنی­دار بوده است. بیشترین شیب‌های روند افزایشی در فصل بهار و تابستان مربوط به چندک پایینی دما (05/0) و در نیمه شرقی ایران (شیب> 1/0 درجه در سال)، اما در پاییز و زمستان به ترتیب مربوط به چندک بالایی دما (95/0) در نواحی شرقی (شیب> 05/0 درجه در سال) و چندک­های میانی و بالایی (5/0 و 95/0) در شمال غربی و غرب (شیب> 15/0 درجه در سال) بوده است. با این­حال یک روند کاهشی برای مقادیر پایین (05/0) دمای پاییز در نیمه­ی شمالی و غرب ایران (شیب< 02/0- درجه در سال)  وجود داشت. همچنین مقایسه نتایج دو روش رگرسیونی بیانگر آن است که بیشتر چندک‌ها شیبی متفاوت با شیب رگرسیون حداقل مربعات داشتند و اختصاص شیب خط رگرسیون مربعات معمولی برای روند تغییرات دما در کل سری صحیح نمی‌باشد. در نهایت می‌توان بیان کرد که تغییر اقلیم در بیشینه و کمینه دمای روزانه در ایران اتفاق افتاده است اما شدت این تغییرات در فصل‌ها، چندک‌ها و بخش‌های مختلف، متفاوت است.  UR - https://ccr.gu.ac.ir/article_164398.html L1 - https://ccr.gu.ac.ir/article_164398_e09f442a6abafbef51348294f2b30307.pdf ER -