اثر تغییرات آب و هوایی بر پیامدهای امنیتی-انتظامی بحران منابع آب با تاکید بر هیدروپولیتیک مناطق مرزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیا، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

پیامدهای تغییرات آب و هوایی بسیاری از جنبه‌های جوامع بشری را تحت تاثیر قرار می دهند. اما متاسفانه اثرگذاری پیامدهای تغییر اقلیم، کمتر از لحاظ امنیتی و انتظامی مورد مطالعه و واکاوی قرار گرفته شده است. یکی از اثرات مهم نابهنجاریهای آب و هوایی، تاثیر بر منابع آبی نواحی مختلف می باشد. دسترسی به منابع آبی مناسب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر است، زیرا از یک‌سو منابع آبی محدود است و از سوی دیگر مصرف و تقاضای آن همواره رو به فزونی است. از این رو وضعیت منابع آب نقش به سزایی در شکل­گیری جریان روابط و حرکت توسعه در  فضای جغرافیایی ایران ایفا خواهد کرد. با توجه به اهمیت روزافزون رقابت‌های آبی، شناسایی ظرفیت­های مثبت و منفی هیدروپولیتیکی کشور می­تواند در راستای ارایه راهبردهای کلان و خرد راهگشای سیاست­گزاران باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و با رویکرد توصیفی- به دنبال تحلیل سیستماتیک وضعیت فضایی منابع آب کشور (جریان­های آبی ورودی از کشورهای همسایه و بارش) بوده و تلاش می­کند تا چالش­های کم­آبی و پیامدهای امنیتی- انتظامی ناشی از کمبود منابع آب خصوصا در مناطق مرزی و حاشیه­ای را مورد شناسایی و تحلیل قرار دهد. کم­آبی و بحران آب در ایران نتیجه عوامل فیزیکی و اقتصادی ناشی از مدیریت ضعیف منابع آب است. عوامل دیگری مانند بارش کم سالانه، خشکسالی مداوم، دسترسی محدود به آب، افزایش جمعیت، تغییر اقلیم، پراکنش فضایی متفاوت آب، بهره­وری نامناسب آب در بخش­های مختلف کشاورزی و عدم برنامه­ریزی پایدار آب را نیز نمی­توان نادیده گرفت. عوامل فوق سبب کاهش تدریجی فعالیت‌های کشاورزی، افزایش تنش و درگیری بر سر منابع آب، افزایش بیکاری و گسترش چرخه فقر، مهاجرت به شهرهای بزرگ و حاشیه نشینی،خالی شدن سرزمین از جمعیت و بالا رفتن هزینه‌های تامین امنیت، افزایش قاچاق، نارضایتی منطقه ای و گسترش فعالیت‌های واگرایانه، گسترش فعالیت نیروهای فرامنطقه ای و ترویج تفکرات رادیکال و... شده است. اما یکی از راهکارهای حل معظل کمبود و آلودگی آب در ایران استفاده از سیستم مدیریت یکپارچه و پایش مداوم منابع آب کشور می باشد که شامل برنامه تصفیه و استفاده مجدد از آب است. نیاز است تا نیروی انتظامی نیز برای اجرایی شدن مدیریت بهینه آب با راه اندازی "یگان ویژه رصد منابع آب" به رصد و پایش دایمی مصرف منابع آب در مناطق مختلف بپردازد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effects of Climate change on Security consequences of Water resources crisis with an emphasis on hydropolitic of border regions

نویسنده [English]

  • Yahya Mirshekaran
Department of Geography,Faculty of Management, Police University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Consequences of climate change affect many aspects of human societies. Unfortunately, the impacts of climate change has less studied and analyzed In terms of security. One of the important effects of climate reimpacts is the impact on water resources of different regions. Access to proper water resources is one of the biggest challenges in the present century, as it is limited to water resources, and the consumption and demand of it is always increasing. Hence, the situation of water resources will play a significant role in the formation of relations flow and development movement in Iran's geographic space. Due to the growing importance of water competition, identification of the positive and negative capacities of the country's hydropolivalent can be used to provide the macro and micro strategies.
The present study is applied in terms of purpose. With descriptive approach following the systematic analysis of the spatial status of water resources (aqueous flows from neighboring countries and precipitation). It tries to analyze the challenges of dehydration and security consequences of water resources, especially in boundary and border areas.

Dehydration and water crisis in Iran are the result of physical and economic factors resulting from poor management of water resources. Other factors such as annual rainfall, persistent drought, limited water access, population increase, climate change, water distribution, different spatial dispersion, water efficiency in different sectors of agriculture and lack of sustainable water planning can not be ignored.
The above factors lead to a gradual reduction in agricultural activities, increasing tension and involvement over water resources, increasing unemployment and expanding poverty cycle, migrating to major cities and margins, emptying the land of the population, increasing trafficking, dissatisfaction,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Atmospheric anomalies
  • hydropolitic
  • water crisis
  • Water Resources Management
  • Boundary Rivers

مراجع

بای، یار محمد. ۱۳۸۵. هیدروپلیتیک رودهای مرزی ایران، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات  تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
بدیعی ازنداهی، مرجان. گودرزی مهر، سعید. رحیمی هرآبادی، سعید. ۱۳۹۰. نقش تغییرات مورفولوژی رودخانه مرزی هیرمند در روابط سیاسی ایران و افغانستان، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره ۷۸، ۲۲۰-۱۹۷.
جان پرور، محسن. ۱۳۹۶. نگرشی نو در مطالعات مرزی، تهران: انتشارات انجمن ژئوپلیتیک.
زرقانی، سید‌هادی. ۱۳۸۶. مقدمه­ای بر شناخت مرزهای بین­المللی با تأکید بر کارکرد امنیتی- انتظامی مرزها، تهران: انتشارات دانشکده علوم انتظامی معاونت پژوهش.
عراقچی، سیدعباس. ۱۳۹۳. دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری، فصلنامه سیاست خارجی، دوره سوم، شماره ۴، ۱۱۹-۹۱.
قربانی سپهر، آرش. انصاری، زهرا. سلطان محمدی، زهرا. ۱۳۹۷. درآمدی بر هیدروپلیتیک منطقه خلیج فارس، فصلنامه مطالعات خلیج فارس، سال چهارم، شماره ۳، ۲۵-۱۶.
قربانی سپهر، آرش. جان پرور، محسن. میرشکاری، محمدرضا. ۱۳۹۶. نگرش واقع­گرایانه به هیدروپلیتیک جنوب غرب آسیا، تهران: مجموعه مقالات همایش دیپلماسی آب و فرصت­های هیدروپلیتیک غرب آسیا، دانشگاه خوارزمی.
کریمی پور، یدالله. ۱۳۹۴. جغرافیا؛ نخست در خدمت صلح (نگرشی به مناسبات ایران و همسایگان)، تهران: نشر انتخاب.
مهکویی، حجت. جاجرمی، کاظم. پیشگاهی­فرد، زهرا. ۱۳۹۳. بررسی وضعیت منابع آب به ویژه آب شیرین و کمبود آن در کشورهای خلیج فارس،‌ فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، دوره ۴، شماره ۱۳، ۱۴۳-۱۳۳.
نامی، محمدحسین. محمدپور، علی. ۱۳۸۹. بررسی هیدروپلیتیک حوضه­های غرب کشور «نمونه: زاب، سیروان و الوند»، مجله جغرفیا و توسعه ناحیه­ای، شماره چهاردهم، ۱۶۵-۱۳۳.
نیکوئی، علیرضا. زیبایی، منصور ۱۳۹۱. مدیریت منابع آب و امنیت غذائی حوضه زاینده رود: کاربرد روش تحلیل یکپارچه حوضه آبریز رودخانه، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم صنایع و کشاورزی)، جلد۲۶، شماره ۳، ۱۹۶-۱۸۳.
 
12. Aggestam, Karin. 2016. “Spatial hydropolitics between the upstream and the downstream states”, A case study of the state, territory and identity formation of the Rogun HPP, FKV K02. Lund University Publishing.
13. Al-Ansari, A. 2013. “Management of Water Resources in Iraq:  Perspectives and Prognoses,” Journal of Advanced Science and Engineering Research, 5: 667-684. http://DOI.org/10.4236/eng.2013.58080.
14. Al-Ansari, A. Nadhir. and Knutsson, S. (2011). “Toward Prudent Management of Water Resources in Iraq,” Journal of Advanced Science and Engineering Research, 1: 53-67.
15. Alkhafaji, H. (2018). “ Iraq’s Water Crisis Challenges and Solutions”, Al-Bayan Center for Planning and Studies. www.bayancenter.org.
16. Beach, H., Hamner, J., Hewitt, J.J., Kaufman, E., Kurki, A., Oppenheimer, J. and Wolf, A. 2000. “Transboundary freshwater dispute resolution: Theory, practice, and annotated references,” New York: United Nations University Press.
17. Chakrabarty, B.K. 2001. Urban Management Concepts, Principles, Techniques and Education, Cities, 18 (5):331-345. https://doi.org/ 10.1016/S0264-2751(01)00026-9.
18. Encyclopedia Bartannica Macrop/Edia, (Chicago: Helen Hemming Way, 1973-1974). 19.
19. FAO. 2016. “AQUASTAT Main Database,” Food and Agriculture Organisation of the United Nations (FAO). Accessed 08/06/2018. http://www.fao.org/nr/water/aquastat/main/index.stm
20. Fathian, F.; Morid, S. and Kahya, E. 2014. “Identification of trends in hydrological and climatic variables in Urmia Lake basin, Iran,” Theor. Appl. Climatol., 119(3-4): 443–464.
21. https://DOI.org/:10.1007/s00704-014-1120-4.
22. Fullan. M. 2005. Leadership & Sustainability: System Thinkers in Action, Thousand Oaks, CA: Corwin Press, Inc.
23. Havard, H., Gleditsch, N.P. and Hans P.W. Toset. (2000). “Shared Rivers and Interstate Conflict.” Political Geography. 19: 971–996.
24. IGRAC (International Groundwater Resources Assessment Centre. 2015. “Transboundary Aquifers of the World. Available at: http://www.unigrac.org/dynamics/modules/SFIL0100/view.php?fil_Id=317.
25. Karandish, Fatemeh. And  Hoekstra, Arjen. 2017. “Informing National Food and Water Security Policy through Water Footprint Assessment: the Case of Iran”. Journal of  water, 9: 1-25. https:// DOI:10.3390/w9110831.
26. Kayhanian, M. and Tchobanoglous, G. (2016). “Water reuse in Iran with an emphasis on potable reuse,” Journal of Scientia Iranica, 23(4): 1594-1617. https://DOI.org/10.24200/SCI.2016.2231.
27. Khalid, Iram and Begum, Ishrat. 2013. “HydroPolitics in Pakistan: Perceptions and Misperceptions,” South Asian Studies A Research Journal of South Asian Studies, 28(1): 7-23.
28. Levine, M.Herbert. 1983. “World Politics Debated”, A Reader in contemporary issues, (USA: Mc Graw-Hill, inc).
29. Madani, K. 2014. “Water management in Iran: What is causing the looming crisis?,” J. Environ. Stu. Sci. 4(3): 315-328. https://DOI.org/10.1007/s13412-014-0182-z
30. Obengo, Okundi. Joel. 2016. “Hydropolitics of the Nile: The case of Ethiopia and Egypt,” journal African Security Review, pp. 1-9. http:// DOI.org/10.1080/10246029 .2015.1126527.
31. Rajput, Muhammad Idris. 2007. “Water problems: perspective from Sindh. Problems and politics water sharing and management in Pakistan,” Edited by Parvez Iqbal Cheema, Rashid Ahmad Khan, Ahmad Rashed Malik, Islamabad Policy Research Institute.
32. Sharifikia, M. 2013. “Environmental challenges and drought hazard assessment of Hamoun Desert Lake in Sistan region, Iran,” based on the time series of satellite imagery. Nat. Hazards 2013, 65(1): 201–217. https://DOI: 10.1007/s11069-012-0353-8.
33. Shmueli, D. (1999). “Water quality in international river basins,” Journal of Political Geography, Vol. 18, No. 4,pp. 437-476. https://DOI.org/10.1016/S0962-6298(98)00106-1.
34. Tarlock, A. 2001. “The changing environment of international water management law,” Water Law, 12(6): 351e357.
35. Toset, H., Gleditsch, N., & Hegre, H. 2000. “Shared rivers and interstate conflict”. Political Geography, 19(8): 971-976. https://DOI.org/10.1016/S0962-6298(00)00038-X.
36. UN-ESCWA and BGR (United Nations Economic and Social Commission for Western Asia; Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe. (2013). “Inventory of Shared Water Resources in Western Asia”, Beirut. Chapter 23-taurus/Zagros.
37. United Nations. 2015. World Population Prospects: The 2015 Revision; United Nations: NewYork, NY, USA, 2015. Available at:  https://www.un.org/ en/development/desa/publications/world-population-prospects-2015-revision.html
 
پژوهشهای تغییرات آب و هوایی
دوره 1، شماره 2
تابستان 1399
صفحه 79-98

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار