%0 Journal Article %T پتانسیل تاثیرگذاری فورانِ آتشفشان های بزرگ قرن بیستم بر روی تغییر دمای ایستگاه های منتخب ایران %J پژوهش‌های تغییرات آب و هوایی %I دانشگاه گلستان %Z 2717-2066 %A روشن, غلامرضا %A داودی, محمود %A صالحی زاده, محدثه %D 2021 %\ 11/22/2021 %V 2 %N 7 %P 13-32 %! پتانسیل تاثیرگذاری فورانِ آتشفشان های بزرگ قرن بیستم بر روی تغییر دمای ایستگاه های منتخب ایران %K تغییر دما %K شاخص DVI %K شاخص VEI %K رگرسیون خطی %K ایران %R 10.30488/ccr.2021.311930.1055 %X فعالیت آتشفشانی می‌تواند از طریق ایجاد اختلال در ورود تابش خورشید نوسانات آب و هوایی ایجاد کند. در این پژوهش سعی شده تا اثر فعالیت‌های آتشفشانی عمده دنیا بر روی تغییرات دمایی در ایران واکاوی شود. برای رسیدن به این منظور ابتدا 16 ایستگاه هواشناسی دارای آمار بلند مدت در سطح ایران انتخاب و از سازمان هواشناسی کشور سری زمانی بلند مدت دما دریافت شد. در ادامه برای انتخاب آتشفشان‌های عمده از شاخص VEI و DVI استفاده و شش آتشفشان عمده انتخاب شدند. برای بررسی تاثیر فعالیت‌های آتشفشانی عمده بر روی دمای در ایران از تکنیک‌های SEA و رگرسیون خطی چندگانه بهره برده شد. نتایج نشان داد که بعد از فوران‌های آتشفشانی عمده می توان اثرات کاهشی دما را با تاخیر زمانی صفر، یک و دو ساله مشاهده کرد و بیشترین شدت کاهش دما در سال اول بعد از وقوع آتشفشان مشاهده شد. مقایسه سه متغیرِ دمای میانگین، دمای میانگین حداقل و دمای میانگین حداکثر نشان داد که فعالیت‌های آتشفشانی بیشترین تاثیر کاهشی را بر روی دمای میانگین حداکثر دارند. نتیجه بررسی برای تفکیک فصول نیز مشخص کرد که در زمستان شدت اثرگذاری کاهشی بیشتری رخ می دهد ولی در تابستان اثر کاهشی آتشفشان‌ها مدت زمان بیشتری دوام دارد. در نهایت یافته‌های این تحقیق نشان می دهد که به طور میانگین در سال وقوع فوران آتشفشان‌های عمده کاهش ۶۷.۰- درجه سانتی‌گرادی، در سال اول بعد از فوران آتشفشان‌ها میزان کاهش 1- درجه سلسیوس و در تاخیر زمانی دو ساله میانگین کاهش دما 0.47- درجه سلسیوس مشاهده شده است. از این رو می توان تایید کرد که فوران آتشفشان‌های عمده بر روی دمای ایران تاثیر گذار بوده و باعث کاهش دما در ایران شده اند. %U https://ccr.gu.ac.ir/article_139945_9259f3e749eaa6fa596d328e104d7c08.pdf