آشکارسازی تاثیر روند گسترش بافت شهری بر تغییرات دمای شهر خرم‌آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آب وهواشناسی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

2 عضو هیات‌علمی گروه جغرافیای دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

چکیده

رشد کالبدی بافت شهرها، در اراضی کشاورزی یا باغات حاشیه شهر، از نمودهای بارز تغییرات کاربری اراضی به نفع گسترش بافت شهری است. این تغییرات کاربری اراضی تبعات زیست محیطی و اقلیم شناختی در پی دارد. آگاهی از این تبعات محیطی، در کنترل و مدیریت بهینه شرایط زیست محیطی شهر مفید واقع می­شود. هدف اساسی این تحقیق آشکارسازی روند تغییرات کالبدی بافت شهری خرم آباد طی دوره 1990-2020 و آشکارسازی اثر تغییرات حرارتی بر ساختار دمای دوره گرم شهر خرم اباد است. در این راستا با استفاده از تصاویر سنجنده TM و OLI/TIRS ماهواره­های لندست 5 و 8 برای ماه ژوئن 4 دوره آماری 1990، 2000، 2010 و 2020، با اجرای تابع جبر باندی، بافت شهری خرم آباد از روی باندهای اپتیکال این سنجنده­ها استخراج و روند تغییرات این بافت طی 30 سال بررسی گردید. همچنین دمای سطح زمین محدوده شهر خرم­آباد با اجرای الگوریتم Spilt Window روی باندهای حرارتی دو سنجنده مذکور، برای ماه ژوئن استخراج گردید. نتایج حاصل از تحلیل روند نشان داد بافت شهری خرم­آباد طی دوره 30 ساله با یک رشد مستمر در بخش­های حاشیه شرقی و جنوبی شهر روبرو بوده است. به طور تجمعی مشخص گردید که بافت شهری خرم­آباد در انتهای دوره یعنی سال 2020 حدود 41 درصد (828 هکتار) نسبت به سال 1990 گسترش داشته است این گسترش عموماً در اراضی کشاورزی و باغات حاشیه شهر خرم­آباد بوده است. استخراج دمای سطح زمین از باندهای حرارتی دو سنجنده TM و TIRS، نشان داد که در روزهای آخر ژوئن 4 سال مورد بررسی میانگین دمای سطح بافت شهری، حدود 5/11 درجه سانتیگراد از فضای سبز داخل شهر یا اراضی باغی حواشی شهر، بالاتر بوده و همزمان با گسترش بافت شهری، دمای سطح این بافت از 41 درجه در سال 1990 به 1/43 درجه در سال 2020 رسیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Revealing the impact of Khorramabad urban expansion on urban temperature changes using landsat satellite thermal images

نویسندگان [English]

  • farzane ahmadi 1
  • Dariush Yarahmadi 2
  • hamid mirhashemi 2
1 Ph.D student of Climatology at Lolestan University, Lorestan, Iran
2 Member of the academic of the Geogaphy department of Loestan University, Lorestan, Iran
چکیده [English]

Stability in garden products depends on economic, social and environmental factors. The recognition of the stability level of these factors can be effective in developing sustainable horticulture development strategies and its effect on sustainable livelihoods. Therefore, the purpose of this study is to analyze the stability of garden products and its role in the livelihood of household grid operator villages of Bandar-e-Gaz Central District of County. The information required is collected through a questionnaire whose validity is obtained based on the experts of the relevant experts and its reliability by calculating the Cronbach's alpha coefficient. The statistical population of this study consists of the garden operators of three, western Gaz and Val-afra, calculated by the Cochran formula of sample size 250. Random sampling method was used to select sample sample. In order to measure the stability of garden products from 45 indexes for economic, social and environmental dimensions and to measure sustainable livelihoods, the grid operator uses 53 indices to separate the dimensions of financial, social, human, environmental and environmental assets. According to the spearman test, the economic, social and environmental sustainability of the garden products on sustainable livelihoods is effective. The results of the Kruskal test show that the stable livelihoods of operators in the three villages have a significant difference to the confidence level of 99 percent. The results of the analysis of one - way independent variance analysis on the level of culture of three villages also stated that there is significant difference in the three factors in three villages by 99 percent level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sustainable agriculture development
  • sustainable development of garden products
  • sustainable livelihoods

مراجع

  1. امیدوار، کمال، موید فر، سعید، فاطمی، مهران، نارنگی‌فرد، مهدی. 1399. ارزیابی ارتباط کاربری اراضی شهری و جزایر حرارتی مطالعه موردی: شهر بیابانی یزد، فصلنامه جغرافیای طبیعی، سال 13، شماره 47، صص 1-17.
  2. خدمت زاده، علی، موسوی، میر نجف، محمدی ترکمانی، حجت،محمدی، میرصادق. 1400. تحلیلی بر تغییرات کاربری زمین و شکل گیری جزایر حرارتی در حریم شهر ارومیه با استفاده از سنجش از دور، فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه‌ای، سال 11، شماره 41، صص 119-134.
  3. درویشی، شادمان، رشید پور، مصطفی، سلیمانی، کریم. 1398. بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی با دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای مطالعه موردی شهرستان مریوان، جغرافیا و توسعه، 17، 54، صص 143-162.
  4. زمردیان، جعفر. 1386. کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران.
  5. شعبانی، مرتضی، درویشی، شادمان، سلیمانی، کریم. 1398. بررسی آثار تغییرات کاربری اراضی بر الگوهای زمانی- مکانی دمای سطح زمین و جزایر حرارتی مطالعة موردی: شهرستان سقز، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 30،73(1)، صص 35-53.
  6. طحانی یزدلی, مصطفی، روستا، ایمان, عبدالعظیمی، هادی. 1402. تحلیل رابطه تغییرات زمانی دمای سطح زمین با الگوی فضایی تغییرات کاربری اراضی در راستای پایداری محیطی (مطالعه موردی: شهر کاشان). جغرافیا و پایداری محیط، 13(1)، 20-1.
  7. نادری‌زاده شورابه، سامان، حمزه، سعید، کیاوز، مجید، افشاری‌پور، سیدکاظم . 1397. بررسی تغییرات زمانی – مکانی کاربری اراضی گسترش شهری و تاثیر آن بر دمای سطح زمین، مطالعه مورد ی شهر گرگان، نشریه پژوهش‌های جغرافیا و برنامه ریزی شهری، 6، 3، صص 545-568.
  8. Badugua. Ajay, Arunaba.S., Aneesh. Mathewa, P., Sarwesh, 2022. Spatial and temporal analysis of urban heat island effect over Tiruchirappalli city using geospatial techniques. Geodesy and Geodynamics, 3(14), 275-291. https://doi.org/10.1016/j.geog.2022.10.004
  9. Mehdi, Zarkesh. Mirmasoud, Arasteh. Peyman, Hosseini. A. 2016, Assessment of Urban Heat Island based on the relationship between land surface temperature and Land Use/Land Cover in Tehran. Sustainable Cities and Society, 23, 94-104. https://doi.org/10.1016 /j.scs.2016. 03.009
  10. Sorin, Dumitrescu. Alexanru, 2015. the summer surface urban heat island of Bucharest (Romania) retrieved from MODIS images. Theoretical and applied climatology, 121(3-4), 631-640. doi:10.1007/s00704-014-1250-8
  11. Hui, Zhang. Xuezhen, Hu. Zhaoling, 2017, Urbanization induced land use and cover changes in Xuzhou. Geosciences Research, 2(3), 172-179.
  12. Gupta A., Moniruzzaman Md, Hande A., Rousta I.,, Olafsson H. & Kumar K.M., 2020, Estimation of particulate matter (PM2.5, PM10) concentration and its variation over urban sites in Bangladesh, SN Appl. Sci., 2(1993).
  13. Mansourmoghaddam M, Rousta I, Cabral P, Ali AA, Olafsson H, Zhang H, Krzyszczak J. 2023, Investigation and Prediction of the Land Use/Land Cover (LU/LC) and Land Surface Temperature (LST) Changes for Mashhad City in Iran
    during 1990–2030. Atmosphere. 2023; 14(4):741. https://doi.org/10.3390/atmos14040741
  14. Mansourmoghaddam M, Naghipur N, Rousta I, Alavipanah SK, Olafsson H, Ali AA., 2023. Quantifying the Effects of Green-Town Development on Land Surface Temperatures (LST) (A Case Study at Karizland (Karizboom), Yazd, Iran). Land. 2023; 12(4):885. https://doi.org/10.3390/land12040885
  15. Swades, Ziaul. S K, 2017, Detection of land use and land cover change and land surface temperature in English Bazar urban centre. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 20(1) 1,125-145. https://doi.org /10.1016/j.ejrs.2016.11.003
  16. Ahmed Memon, Dennis. Leung Yc, Chunho. Liu, 2008, A review on the generation, determination and mitigation. Journal of Environmental Sciences, 20(1) ,120-128.https://doi.org/ 10.1016/S10010742(08)60019-4
  17. Ran, Cai. Meng, Ren. Cho, Bechtel. Benjamin, Xu. Yong, Ng. Edward, 2019, Detecting multitemporal land cover change and land surface temperature in Pearl River Delta by adopting local climate zone. Urban Climate, 28,1-16. https://doi.org /10.1016/j.uclim.2019.100455
  18. Rafat, Zaki. Abotalib, Ahmed Saad, 2011, Land use and land cover changes in arid region: The case new urbanized zone, northeast cairo egypt. Journal of Geographic Information System, 3(3), 173-194. DOI: 10.4236 /jgis.2011.33015
  19. Zamardian, J. 2003. Application of natural geography in urban and rural planning, Payam Noor University, Tehran, 14.

 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار